Toelichting op hoofdlijnen
Het verschil tussen de begrote bedragen voor 2022 en 2023 bestaat voor een deel uit mutaties die dit jaar worden doorgevoerd voor het jaar 2023 en daarnaast uit eerder doorgevoerde wijzigingen in de meerjarenbegroting. Alleen de grotere mutaties die dit jaar worden doorgevoerd staan hieronder per thema toegelicht. Daarnaast zijn de voorstellen uit het collegeprogramma opgenomen.
Thema Zorg en leefstijl
€269.000 hogere lasten
Maatschappelijke Zorg € 99.000 hogere lasten
Dit is budgetneutraal, de baten stijgen ook.
De raad besloot op 30 september 2021 om de financiële middelen van de centrumgemeente Leiden en het Rijk voor de Maatschappelijke Zorg (MZ) op te nemen in de programmabegroting voor het jaar 2023. Dat doen we bij deze. We gaan dit geld budgetneutraal inzetten voor inwoners met een behoefte aan beschermd wonen of maatschappelijke opvang, verslavingszorg en/of bemoeizorg.
Het gaat om:
a. middelen voor huidige cliënten BW die vanaf 2023 door centrumgemeente Leiden worden overgedragen
b. middelen voor nieuwe cliënten BW die de gemeente rechtstreeks vanuit het Rijk ontvangt
c. middelen voor MO/VZ/openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) die vanaf 2023 door centrumgemeente Leiden worden overgedragen.
De berekeningen voor het budget zijn tot stand gekomen door onderzoeksbureau AEF, die voor Holland Rijnland betrokken is bij de financiën van de doordecentralisatie van de maatschappelijke zorg. De middelen zijn recentelijk door AEF opnieuw berekend op basis van de meicirculaire 2022 en het historische gebruik van 2021. Vanaf 2024 ontvangt de gemeente ook middelen van het Rijk via het objectieve verdeelmodel en nemen de middelen uit die we uit Leiden krijgen langzaam af. In de Rijnstreek werken we financieel en inhoudelijk samen aan de doordecentralisatie.
Dekking Tom in de buurt € 158.000 hogere lasten
De gemeenten Alphen aan den Rijn, Kaag en Braassem en Nieuwkoop werken samen aan de doordecentralisatie van de Maatschappelijke Zorg (MZ). We worden daarmee vanaf 1 januari 2023 verantwoordelijk voor Beschermd Wonen (BW, verder Ondersteuning met wonen) en de Maatschappelijke Opvang (MO, verder Opvang).
Op dit moment maken we binnen de Rijnstreek afspraken over de gezamenlijke budgetten voor de Maatschappelijke Zorg. Vorig jaar is afgesproken om bepaalde diensten die Tom in de Buurt voor ons uitvoert, de komende jaren te gaan betalen uit de Maatschappelijke Zorg middelen. We hebben daarom bij de start van Tom in de Buurt (begin 2022) geen extra middelen aangevraagd voor Bemoeizorg, Tom Intensief en Het Respijthuis.
Recentelijk bleek dat er volgens het verdeelmodel van de Maatschappelijke Zorg in de eerste jaren minder binnenkomt dan in de jaren vanaf 2025. Er ontstaat in die eerste jaren een tekort als de drie gemeenten de Bemoeizorg, Tom Intensief en Het Respijthuis uit de MZ middelen gaan betalen. Er is daarom besloten dat de drie gemeenten de Bemoeizorg, Tom Intensief en Het Respijthuis uit eigen middelen gaan betalen en de MZ middelen inzetten voor de financiering van de maatschappelijke zorg. Het gaat hierbij om een bedrag van €158.924,-.
Zowel Kaag en Braassem als Alphen aan den Rijn hebben daarom besloten om deze diensten uit eigen middelen betalen. Er is in de Rijnstreek afgesproken om financiële solidariteit te hanteren. Dan ligt een gelijke startpositie (iedereen legt alles in) het meest voor de hand. Dit betekent dat ook Nieuwkoop de bemoeizorg, Tom Intensief en het Respijthuis uit eigen middelen wil betalen.
Hecht € 71.000 hogere lasten
De begroting 2023 van Hecht Hollands Midden zorgt voor een toename van de gemeentebijdrage ten opzichte van de begroting 2022 van €71.000. Dit heeft een aantal oorzaken:
1. Een toename van het aantal inwoners vanaf 4 jaar (BPI) en kinderen van 0 tot 4 jaar (BPK) leidt tot een toename van circa €21.000 van de gemeentelijke bijdrage.
2. Het bestuur kiest ervoor om het financieel kader Gemeenschappelijke Regelingen 2023 te volgen in de begroting 2023. De geadviseerde index van 2,96% voor personele kosten (80%) en 0,5% voor overige kosten (20%) resulteert voor Hecht in een index van 3,46%. Dit leidt tot een toename van circa €64.000 van de gemeentelijke bijdrage.
3. Bij Veilig Thuis is door de veranderde manier van werken een besparing gerealiseerd op de personele kosten. Deze structurele kostenverlaging zal door middel van een mutatie teruggaan naar de gemeenten. Dit zorgt ervoor dat Nieuwkoop €14.000 minder hoeft bij te dragen vanaf 2023.
Indexatie ondersteuning € 131.000 hogere lasten
In 2021 is de ondersteuning Wmo aanbesteed. De aanbesteding is gewonnen door Tom in de buurt. Bij de aanbesteding is voor de jaren 2022 tot en met 2026 ingeschreven met een budget per jaar. Het budget fluctueert per jaar. De budgetten waarmee is ingeschreven zijn gebaseerd op het prijspeil van 2020. In artikel 20.3 van het contract met Tom in de buurt is de wijze van indexatie vanaf 2020 afgesproken. Door toepassing van deze indexatie stijgen de kosten. Deze kosten moeten worden meegenomen in de meerjarenbegroting.
€ 84.000 hogere baten
Middelen maatschappelijke zorg € 99.000 hogere baten
Is budget neutraal, zie de toelichting bij €99.000 extra lasten.
Voorstellen uit het collegeprogramma
Uitwerken preventie agenda € 100.000 hogere lasten (incidenteel)
Voor het uitwerken van een brede preventieagenda en het bekostigen van activiteiten die onder deze agenda vallen, zijn extra middelen nodig.
Welzijn op recept € 20.000 hogere lasten (structureel)
Via Welzijn op Recept verwijst de huisarts patiënten door naar een welzijnscoach, die met de patiënt de oorzaak van (de psychosociale) klachten onderzoekt en met activiteiten probeert de oorzaak aan te pakken. Er zijn extra middelen nodig om Welzijn op recept te kunnen uitvoeren.
Thema Werk en inkomen
€ 26.000 lagere lasten
Er zijn naast het collegeprogramma geen nieuwe mutaties voor 2023, alleen een aantal kleine mutaties uit voorgaande meerjarenbegrotingen.
€ 0 baten
Voorstellen uit het collegeprogramma
Uitbreiding kindregeling € 15.000 hogere lasten (structureel)
Omdat de subsidieregeling wordt gewijzigd, waarbij de nadruk komt te liggen op wat verenigingen bijdragen aan de maatschappelijke doelen van de gemeente, is de kans aanwezig dat contributies stijgen. Om te voorkomen dat er kinderen zijn die daarom niet meer mee kunnen doen, wordt voorgesteld de kindregeling (voor kinderen uit gezinnen met een laag inkomen) uit te breiden.
Thema Vrije tijd en cultuur
€ 115.000 hogere lasten
Stijging loonkosten Zwembad de Wel € 42.000 hogere lasten
Alle loonkosten stijgen (zie programma 5), hierbij stijgen de loonkosten voor Zwembad de Wel ook. De loonkosten, specifiek voor het zwembad, zitten in programma 3.
Indexering sport en cultuur € 39.000 hogere lasten
Dit betreft een verhoging van budgetten omdat er sprake is van een overeenkomst met indexatie, zonder dat er op andere wijze (bijvoorbeeld vanuit het Rijk) indexering plaats vindt. Voor bibliotheek, kinderopvanginspecties, peuteropvang en VE subsidie, logopedie en leerplicht betreft het met name personeelskosten. Hier is 3,7% indexering aangehouden. Bij sportaccommodaties betreft het een mix van personeelskosten en materiële kosten. Hier is een gemiddelde indexering van 3% aangehouden.
€ 6.000 lagere baten
Dit betreft een saldering van kleine mutaties.
Voorstellen uit het collegeprogramma
Onderzoek exploitatie zwembad € 50.000 hogere lasten (incidenteel)
Mogelijkheden onderzoeken voor externe exploitatiemogelijkheden en/of alternatieve exploitatievormen voor De Wel
Versterking cultuuraanbod € 20.000 hogere lasten (structureel)
Opstellen van cultuurbeleid om het cultuuraanbod te versterken. De inzet van een cultuurcoach (mogelijk in combinatie met buurtsportcoaches) maakt hier onderdeel van uit.
Thema Onderwijs en ontwikkeling
€ 672.000 hogere lasten
Leerlingenvervoer € 20.000 hogere lasten
De budgetten voor het leerlingenvervoer worden conform contract met de vervoerder verhoogd met de NEA index, een indexcijfer voor zorg en taxivervoer. Indexering vindt jaarlijks plaats per augustus. De NEA index 2022 bedraagt 3,5%.
Personeelslasten € 120.000 hogere lasten
Deze mutatie is het gevolg van gestegen personeelslasten en wordt mede veroorzaakt door een herschikking van uren op de verschillende thema's.
Jeugdhulp
Voor 2023 is geen budget bijgeraamd.
Kosten Jeugdhulp vanaf 2024 ev.
De kosten vanaf 2024 zijn verhoogd. Voor 2024 met € 500.000 en 2025 en 2026 met € 400.000 per jaar.
Dit is gedaan omdat de (oude) meerjarenraming was gebaseerd op eerdere aannames van sterk dalende kosten wanneer de jeugdhulp deels in Rijnstreek verband wordt georganiseerd. De huidige verwachting is echter dat deze daling minder groot is dan eerder werd voorzien. Belangrijkste reden hiervan is dat verminderen van de instroom onder de huidige Jeugdwet slechts beperkt mogelijk is. Daarnaast spelen de verplichting om een reële prijs te betalen en de stijgende kosten van jeugdhulpvoorzieningen een rol.
€ 54.000 lagere baten
Betreft eerdere doorgevoerde mutaties.
Thema vastgoed sociaal domein
€ 181.000 hogere lasten
Indexatie exploitatiebudgetten € 27.000 hogere lasten
Vanwege (hoge) inflatie zijn de exploitatiebudgetten van het maatschappelijk vastgoed geïndexeerd (€27.000). Hiervoor is de standaard index bij deze begroting van 2,5% gehanteerd. Op basis van werkelijke bedragen in 2022 kijken we of 2,5% richting de toekomst volstaat. In de praktijk zien we dat de inflatie voor veel producten en diensten al veel hoger ligt dan 2,5%. De begroting voor energielasten van de gemeentelijke panden zijn aanzienlijk verhoogd (€ 408.000) aangezien de jaarlijkse (vooral gas-) lasten vanaf eind 2022 (wanneer we afscheid nemen van het contract met onze huidige energieleverancier) aanzienlijk zullen stijgen. Vooral voor het zwembad en de sporthallen wordt jaarlijks een flinke hoeveelheid gas verstookt. De lasten in 2023 zijn ten opzichte van 2022 juist lager omdat de afschrijvingslasten lager uitvallen (eigendommen die afgeschreven zijn en de niet volledige besteding van de kredieten voor de IKC’s in Ter Aar en Zevenhoven), omdat (administratief) minder personele uren aan het vastgoed worden doorbelast en omdat er in 2022 een incidenteel budget voor groot onderhoud was dat er in 2023 niet is.
€ 15.000 hogere baten
Indexatie gemeentelijke panden € 15.000 hogere baten
Ook de inkomsten vanuit de verhuur van onze gemeentelijke panden zijn geïndexeerd.
Mutatie reserves
€ 973.000 meer toevoeging
Storting van € 2.000.000 in de reserve Zwembad De Wel voor de dekking van toekomstige kapitaallasten van het nieuwe zwembad.
In 2022 zijn er 3 stortingen geweest die in 2023 niet terugkomen. De storting van corona geld voor eenzaamheid, één ten behoeve van de storting steunpakketten jeugd en storting in de reserve egalisatie sociaal domein reserve.
€ 487.000 meer onttrekking
In 2023 worden er onttrekkingen uit de reserves gedaan (jeugdhulp, opdracht ondersteuning en tijdelijke units IKC Langeraar).